Ο Βόλος μέχρι το 1943 ήταν υπό Ιταλική κατοχή. Μετά αναλαμβάνουν οι Γερμανοί.
Λίγες μέρες πριν αναχωρήσουν οι Γερμανοί από τον Βόλο, οι σύμμαχοι τους σφυροκοπούσαν παντού. Πρέπει να είναι μια από τις επίσημες φωτογραφίες από βομβαρδιστικό της SAAF (South African Air Force - που πολεμούσε στο πλευρό της RAF). Ο αρχηγός της μοίρας Lawrie Shuttleworth είναι και ο κάτοχος αυτής της φωτογραφίας και είναι ακόμη εν ζωή. Η ακρίβεια του χτυπήματος είναι εξαιρετική. Αλλά η περιοχή γύρω στα παλιά ψαράδικα φαίνεται να δέχεται χτύπημα επίσης. Επίσης στην φωτογραφία φαίνονται τα γερμανικά υδροπλάνα στην προσπάθεια τους να σηκωθούν από το λιμάνι.
Oι τρεις φωτογραφίες πιο πάνω εδώ δείχνουν τα γερμανικά υδροπλάνα στο λιμάνι του Βόλου – μερικά από τα οποία καταστράφηκαν στον βομβαρδισμό της 13/10/1944. Στην τρίτη φωτογραφία υδροπλάνο γερμανικό που δεν πρόλαβε να αποθαλασσωθεί κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του λιμανιού. Είναι από το δίτομο έργο του Νίκου Στουρνάρα «Αναδρομή στα περασμένα -Φλόγες στη Μαγνησία».
Πολλά παιδιά εβραϊκών οικογενειών του Βόλου ηλικίας έως 10 χρονών που βρήκανε το θάνατο στη φρίκη του Άουσβιτς. Ήταν η νύχτα της 24ης προς 25η Μαρτίου 1944 όταν οι Γερμανοί μάζεψαν τους Εβραίους της πόλης μας που δεν έφυγαν ή δεν μπορούσαν να φύγουν.
Με την συνθηκολόγηση των Ιταλών, η πόλη βρέθηκε στα χέρια των Γερμανών, που δεν άργησαν να εφαρμόζουν τις φρικτές οδηγίες του Βερολίνου. Στις 30 Σεπτεμβρίου ο φρούραρχος του Βόλου ζήτησε από τον αρχιραββίνο Μωυσή Πεσάχ να συντάξει ένα ακριβή κατάλογο των Εβραίων της πόλης. Ο Πεσάχ που προφανώς ήξερε το δράμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, πήγε στον μητροπολίτη Ιωακείμ να τον συμβουλευτεί. Ο Ιωακείμ μίλησε στον πρόξενο Έλμουτ Σέφελ που του είπε πως οι Εβραίοι της πόλης πρέπει να φύγουν για να προστατευτούν. Ο ίδιος ο μητροπολίτης έδωσε μια συστατική επιστολή στον “γηραιό αδερφό” όπως αποκάλεσε τον Πεσάχ ώστε να του παρασχεθεί οποιαδήποτε βοήθεια του χρειαστεί.
Οι περισσότεροι ακολούθησαν την συμβουλή και έφυγαν – οι περισσότεροι προς το Πήλιο και άλλοι για άλλες πόλεις. Λίγες μέρες μετά η γερμανική διοίκηση δημοσίευσε στον τοπικό τύπο μια ανακοίνωση που ζητούσε από τους Εβραίους να γυρίσουν στα σπίτια τους. Οι περισσότεροι δεν γύρισαν. Κάποιοι παρεξήγησαν την προσωρινή απραξία των Γερμανών και γύρισαν. Κάποιοι πιο αδύναμοι δεν έφυγαν ποτέ.
Έτσι έφτασε η 24η προς 25η Μαρτίου του 1944. Εκείνη τη νύχτα οι Γερμανοί συνέλαβαν περίπου 150+ μέλη της ισραηλιτικής κοινότητας[1]που βρίσκονταν στην πόλη λεηλάτησαν τα σπίτια τους και ανατίναξαν την συναγωγή. Οι συλληφθέντες φυλακίστηκαν προσωρινά στην Κίτρινη Αποθήκη και σε λίγες μέρες εστάλησαν με άλλους Εβραίους από Τρίκαλα,Λάρισα Αθήνα,Γιάννενα, Άρτα, Πρέβεζα στάλθηκαν με τραίνο στο Άουσβιτς όπου οι περισσότεροι απεβίωσαν σε φρικτές συνθήκες. Η φωτογραφία είναι από την κατεστραμμένη από τους Γερμανούς συναγωγή του Βόλου όταν μετά την κατοχή επανήλθαν τα μέλη της ισραηλιτικής κοινότητας (ΔΗΚΙ).
Μετά το μεγάλο βομβαρδισμό του λιμανιού (13 Οκτωβρίου 1944) επικρατεί μεγάλη αναταραχή στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Το σχέδιό τους είναι να προστατεύσουν την αποχώρηση τους και να μην αφήσουν τίποτα πίσω τους. Και ενώ κάποιοι μέσω του Σέφελ προσπαθούν να τους πείσουν να μην καταστρέψουν τις υποδομές της πόλης (εργοστάσια, κλπ) με μερική επιτυχία, οι γραμμές του Μουτζούρη και η σιδερένια γέφυρα του Αναύρου πέφτουν θύματα της “στρατηγικής” της καμμένης γης…
“Ένα κολαστήριο που ξερνάει μηνύματα θανάτου… Το τεράστιο αυτό κτίριο κρύβει το τελευταίο σκαλοπάτι της ανθρώπινης ταπείνωσης, το έσχατο σκαλοπάτι της ζωής… Θύματα τσακισμένα και μάτια σβησμένα από τα θανάσιμα μαρτύρια των ξυλοδαρμών, αλλά με καρδιά μεγάλη, που λαχταρά την ζωή!…
Περνάς απ’ έξω και τρέμεις… Εδώ φώλιαζαν τα φίδια του ελληνισμού.. Οι εξαχρειωμένοι εφιάλτες που ατίμαζαν την πατρίδα και πρόδιδαν το έθνος… Οι μακάβριοι θόρυβοι των μοτοσυκλετών και τα στυγνά σεισμικά χτυπήματα των γκαζοτενεκέδων που τάραζαν τον τόπο, κάλυπταν τα εφιαλτικά ουρλιαχτά των αγρίων βασανιστηρίων των αθώων θυμάτων, των αγνών πατριωτών…
Εδώ, κάθε μέρα, αυτοκίνητα της Γκεστάπο ξεφόρτωναν για “ανάκριση” τους συλληφθέντες ομήρους, ενώ ένας κουκουλοφόρος καταδότης, “η μούμια” όπως τον αποκαλούσαν ξεχώριζε τους μελλοθανάτους σύμφωνα με την δική του κρίση…
Κι ένας ολόκληρος αιώνας από όνειρα, αγώνες και ελπίδες, έσβηνε μπροστά στις κάνες των όπλων… Ενώ στους τοίχους ήταν χαραγμένα με το αίμα των μελλοθανάτων, πονεμένα παράπονα και στερνές εκφράσεις απόγνωσης για τον άδικο χαμό της πολύτιμης ζωής: “Αντίο Ελλάδα… σήμερα θα με εκτελέσουν… πέστε στην μάνα μου να μην με περιμένει… Είμαστε αθώοι.”
”ΣΗΜ. Η φωτογραφία και το κείμενο είναι του Ν. Στουρνάρα από το βιβλίο του “Η τραγωδία της κατοχής: Μαγνησία 1943-44”, Τόμος Β, Αθήνα, 1996.
Η ‘’Κίτρινη Αποθήκη’’ κατασκευάστηκε στην συμβολή Γαζή και Βασσάνη το 1926 από την αμερικάνικη εταιρία “America Tobacco Company”. Το κτίριο χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ το 1993.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου